Onderstaande uitwerking is een aanvulling op de fysiotherapeutische behandeling: de fysiotherapeut (online of in de praktijk) geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen voor u van belang zijn.
..
.
Niet meer (of bijna niet meer) kunnen lopen en/of staan
Gevolgen van veel zitten en liggen kunnen zijn
Doorliggen of doorzitten. Door langdurige druk op plaatsen waar de huid dicht bij het onderliggend bot zit (de hielen, de stuit, de heupen) ontstaat een slechte bloeddoorstroming en daardoor de kans op beschadeging van de huid (decubutus).
Longontsteking. Door oppervlakkig ademhalen en moeite met hoesten blijft er slijm in de longen achter, wat een ontsteking kan veroorzaken. Obstipatie. Door te weinig lichaamsbeweging ontstaat er harde ontlasting, wat problemen kan geven bij de stoelgang.
Trombose. Door het stil liggen of stil zitten gaat het bloed trager gaat stromen, waardoor makkelijker stolsels ontstaan die het bloedvat geheel of gedeeltelijk kunnen afsluiten.
Smetten op de huid. Op plaatsen waar huiddelen met elkaar in contact komen (lies, oksels, bilplooien, borsten) kunnen door bacteriën irritaties van de huid ontstaan
Contracturen. Doordat lichaamsdelen langdurig in een bepaalde stand staan zonder enige activiteit kunnen gewrichten verstijven en spieren verkorten. Bekende contracturen zijn: stijve schouder, spitsvoet (strekking van de voet), knie- en heupcontractuur.
Oorzaken die kunnen leiden tot 'bed- en stoelpatient': Ziekte, fysiek of psychisch
Neem met de fysiotherapeut door welke oorzaken bij u spelen
Fysiotherapeut
Functionele oefentherapie: oefeneningen voor gewrichten en spieren van benen romp, balansoefeningen, opstaan en gaan zitten, in - en uit bed, op- en van toilet komen, lopen met loophulpmiddel
Activeren
De fysiotherapeut kan een opname maken van de intake (eerste gesprek: uitleg over de klacht) en de oefeningen die voor u van belang zijn (met telefoon van fysiotherapeut en mailen of met telefoon/ ipad van patiënt), zodat u thuis dit terug kan zien
Huisarts: Neem contact op met de huisarts bij de eerste tekenen van een doorligplek; als de conditie van de huid verslechtert; als een doorligwond dieper of groter wordt of onaangenaam ruikt; als u koorts krijgt en zich beroerd voeltdiagnose stellen
Thuiszorg
Dietist: Ondanks het ontbreken van harde onderzoeksgegevens, wordt in de Nederlandse richtlijnen voor decubituspreventie aangeraden om patiënten voeding met extra hoeveelheden energie en eiwitten te adviseren. Het is van belang snel een diëtist in te schakelen en te streven naar een inname van 30-35 kcal/kg lichaamsgewicht
Ergotherapeut: advies ten aanzien van houding, tilhulpmiddelen en transfers
Specialist, dermatoloog: diagnose stellen
Neem met de fysiotherapeut door welke behandelaars bij u zinvol zijn
De hieronder beschreven adviezen kunnen helpen om problemen te verkleinen bij de bed- en stoelpatiënt.
In het algemeen geld dat het essentieel is om zo veel mogelijk lichaamsbeweging te nemen.
Voor begeleiding van bed naar stoel, zie website 'goed gebruik'
Adviezen om decubitus te voorkomen. Zie ook het onderwerp decubitus op deze site
Wissel regelmatig van houding, draai van de ene op de andere zijde, op de rug en eventueel op de buik
Als uw knieën en enkels langdurig tegen elkaar liggen, leg er dan een kussen tussen.
Als u rechtop wilt zitten, til uzelf dan zoveel mogelijk op in plaats van te schuiven
Probeer te voorkomen dat uw huid vochtig wordt
Draag gladde, niet-knellende, soepele en schone kleding
Zorg voor een schone, gladde en droge onderlaag om op te liggen
Adviezen om een ontsteking van de longen te voorkomen
Haal minimaal 5 keer per uur diep adem of zucht diep door.
Onderdruk het hoesten zo min mogelijk en spuug het slijm uit of slik het door. Zorg dat er een sputumbakje op uw nachtkastje staat
Breng het hoofdeinde van het bed omhoog en probeer rechtop in bed te zitten.
Adviezen om obstipatie te voorkomen
Drink elke dag ten minste 1½ tot 2 liter vocht als dit toelaatbaar is in uw situatie
Eet voldoende groente en fruit. Bij het ontbijt kunt u pruimen eten om de stoelgang te bevorderen
Probeer de ontlasting niet op te houden of uit te stellen
Als de obstipatie aanhoudt dit bespreken met de huisarts
Adviezen om trombose te voorkomen
Als u langdurig in bed moet liggen, probeer dan regelmatig uw benen te bewegen om te bevorderen dat het bloed blijft stromen. Strek en buig de knieën en het houdt de voeten hoog, draai met uw enkels.
Adviezen tav ontstaan contracturen:
Zo mogelijk zelf doorbewegen bij dwarsleasie Zie aanvullende informatie 2.2
Doorbewegen door de fysiotherapeut bij verpleeghuispatient lijkt niet zinvol te zijn. Zie aanvullende informatie 2.3
Adviezen om smetten van de huid te voorkomen
Was en droog de huidplooien deppend, doe dit vaker als u veel transpireert
Maak zo min mogelijk gebruik van zeep en parfums
Zorg ervoor dat u dagelijks schone, droge en liefst katoenen kleding aantrekt
Adviezen om contracturen te voorkomen
Als u veel op uw rug in bed ligt beweegt u dan regelmatig met uw voeten
Trek dekens en lakens wat los bij het voeteneind zodat de voeten genoeg bewegingsvrijheid hebben
Leg eventueel kussens onder de schouders ter voorkoming van stijve schouders.
Neem met de fysiotherapeut door welke adviezen bij u zinvol zijn
Maak met de fysiotherapeut een programma, wat thuis gedaan kan worden.
De fysiotherapeut kan een opname maken van de oefeningen die voor u van belang zijn (met telefoon van fysiotherapeut en mailen of met telefoon/ ipad van patiënt), zodat u thuis dit terug kan zien
Van belang zijn:
Losmaakoefeningen voor gewrichten en spieren
Spierversterkende oefeningen
Stabiliserende oefeningen/ balansoefen voor stevigheid en stabiliteit
Uithoudingsvermogen
Functionele oefeningen: loopsnelheid, traplopen, lopen van stoel naar stoel, opstaan en weer zitten, blijf zo mogelijk zo veel mogelijk dagelijkse dingen doen
Beweegprogramma
Duur van het beweegprogramma, afhankelijk van specifieke componenten en mate van kwetsbaarheid: hoe kwetsbaarder, hoe langer de opbouw naar een hogere trainingsintensiteit
Kortere programma’s hebben al effect op spierkracht, uithoudingsvermogen en ADL-activiteit
Langere programma’s lijken geïndiceerd bij balanstraining en verbeteren van kwaliteit van leven
Frequentie
de meest voorkomende aanbeveling is twee of drie keer perweek trainen met een duur van 30 tot 60 minuten per keer
Intensiteit
Weerstandstraining opbouwend in intensiteit van 40 naar 80% van 1 RM (dit vereist een zorgvuldige individuele opbouw)
Aerobe training op basis van inspanningsfysiologische trainingsprincipes (80% van HRR, of BORG tussen 12-16)
Balans- en ADLoefeningen: opbouwen in moeilijkheidsgraad
Neem met de fysiotherapeut door welke oefeningen bij u zinvol zijn
Samenvatting onderzoek naar Paratonie: Paratonia Enlightened (2015): Conclusie (als antwoord op de drie gestelde onderzoeksvragen): Passief Mobiliserende Therapie heeft geen gunstige uitwerking op de spiertonus of op de ervaren pijn gedurende de zorgmomenten na de therapie. Er is geen indicatie dat de zorgzwaarte door toepassing van PMT afneemt. PMT wordt daarom afgeraden als interventie bij ernstige paratonie.
