Zenuw: n.ulnaris, cubitaal tunnel syndroom

Onderstaande uitwerking is een aanvulling op de fysiotherapeutische behandeling: de fysiotherapeut (online of in de praktijk) geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen voor u van belang zijn. 

SAM 4733

  • Zie boven afbeelding elleboog, ulnaris zenuw in geel en ligament in groen ( = carpale tunnel): links buitenzijde en rechts binnenzijde

In het kort

  • Andere benaming: Cubitale tunnel syndroom
  • Beknelling vind plaats ter hoogte van de elleboog: achter- binnenkant van de elleboog thv de zo genaamde cubitale tunnel. Zie boven afbeelding
  • Mogelijke oorzaken zijn traum (botbreuk), overbelasting, artrose of gewoontehouding
  • U heeft pijnklachten bij volledig doorbuigen ellebog
  • Meestal spontaan herstel
  • De fysiotherapeut geeft door uitleg, adviezen en oefeningen ondersteuning aan het herstel
  • Zo nodig kijken welke hulpverlener zinvol is als klachten blijven of erger worden
  • Andere benaming: cubitale tunnel syndroom of ulnaropathie of elleboogzenuwletsel thv de cubitale tunnel of beknelling van de elleboogzenuw
  • Anatomie
    • De zenuwvezels van de ulnariszenuw vinden hun oorsprong ter hoogte van de hoge rug wervels (C8 en T1). Vanaf de wervels tot in de hand kan sprake zijn van inklemming bij deze zenuw. De plaats van de druk bepaalt in welke spieren uitval optreedt en waar het gevoel verstoord is
    • Zie aanvullende informatie 2.4
    • Zie google afbeeldingen:anatomie ulanariszenuw // cubitaaltunnelsyndroom. Neem met de fysiotherapeut door welke afbeeldingen voor u relevant zijn.
  • Mogelijke locaties van inklemming
    • Ter hoogte van de wervel, zie 'nekklacht' op deze site
    • Ter hoogte van het sleutelbeen, zie 'TOS klacht' op deze site
    • Boven en thv de elleboog: Het betreft compressie ter hoogte van het ligament van Stuthers (8 cm proximaal van het olecranon), het intermusculaire septum net proximaal van het olecranon en de M. Anconeus Epitrochlearis (tussen olecranon en mediale epicondyl). Symptomen zijn pijn rond de elleboog en onderarm, uitstraling en doof gevoel in de ringvinger en pink, verminderde kracht in de hand, klauwstand van 4de en 5de vinger en atrofie van de kleine handspieren.
    • Ter hoogte van de elleboog (achter- binnenkant van de elleboog thv de zo genaamde cubitale tunnel), wordt hier besproken
    • Ter hoogte van de onderarm (kanaal van Gyon), zie op deze site 'Gyonkanaalsyndroom'
  • Inklemmingen van de ulnariszenuw is, na die van de medianuszenuw, de meest voorkomende zenuwbeknelling van de arm. Dit komt door zijn oppervlakkige ligging in de elleboog en de pols
  • Stoten zenuw thv cubitale tunnel: 'telefoonbotje', 'elektrisch botje' of 'weduwnaarsbotje'.
  • Meestal spontaan herstel
  • Voor uitgebreide en algemene informatie over een zenuw bekneling, zie het onderwerp 'zenuwklacht' op deze site.

Neem met de fysiotherapeut door welke informatie voor u zinvol is

  • Overbelasting: werk (timmerman, bespelen muziekinstrument), sport (gewicht heffen) waarbij elleboog veel gebogen en gestrekt wordt
  • Gewoonte houding: elleboog op tafel / slaaphouding (liggen op gebogen elleboog)
  • Ongeluk / val (botbreuk)
  • Slijtage elleboog: extra botvorming thv tunnel, waardoor tunnel kleiner wordt
  • Vaak niet duidelijk wat oorzaak is  

Neem de oorzaak van uw klachten met de fysiotherapeut door

  • Pijn, tintelingen, doof gevoel aan de binnenkant van de elleboog en aan de pinkzijde van de hand (pijn is te vergelijken met pijn die ontstaat bij stoten 'telefoonbotje')
    • Bij volledig buigen elleboog
    • Bij liggen op arm met gebogen elleboog
  • Verminderde kracht hand (kleine handspiertjes zijn aangedaan)
  • Bij ernstige klachten: ontstaan 'klauwhand' (vingers gebogen)

Neem de verschijnselen die bij u aanwezig zijn met de fysiotherapeut door

  • Fysiotherapeut
    • De eigen fysiotherapeut geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen zinvol zijn, zie verder. Meestal zijn 4 - 6 behandelingen voldoende. Fysiotherapie is van belang om de voorwaarden voor herstel zo optimaal mogelijk  te maken. 
      • Eerste behandeling: Diagnose stellen, uitleg over klacht,  informatie over behandelplan en een aantal oefeningen doornemen.
      • Tweede behandeling: Oefeningen en adviezen doornemen die ook zelf thuis gedaan kunnen worden (e.v.t een opname hiervan maken die thuis bekeken kan worden)
      • Behandeling 3: Oefeningen doornemen en kijken of ze goed uitgevoerd worden
      • Behandeling 4 enige tijd na behandeling 3: evalueren stand van zaken.
      • Zo nodig nog 2 (of meer) behandelingen plannen. Eea is afhankelijk van uitgebreidheid klacht, het herstel, het oppakken van adviezen oefeningen en van de eventueel aanwezige 'bewegingsangst'
  • Huisarts
    • Doorverwijzen: fysiotherapeut / neuroloog als klachten ondanks adviezen en oefeningen aanwezig blijven
  • Specialist, neuroloog: bij krachtsverlies of gevoelsstoornis (doof gevoel)
    • Onderzoek:
    • Rust 6 maanden door gips of spalk.
    • Operatie: Als sprake is van gevoelsverlies en/of krachtsverlies, en adviezen oefeningen geen verbetering geven. Niet te lang meer wachten, operatie is dan noodzakelijk

Neem met de fysiotherapeut door welke hulpverleners een aanvulling kunnen zijn op de behandeling

  • Algemeen
    • Inzicht in provocerende momenten en deze voorkomen
      • Voorkom lang steunen op elleboog en langdurige buiging elleboog
      • Zit niet met uw armen over elkaar.
      • Gebruik uw andere hand bij het telefoneren.
      • Zit u achter de computer? Leg uw arm dan op een kussen op uw bureau.
      • Gebruik een boekenstandaard bij het lezen.
      • ’s Nachts kunt u een handdoek om uw arm wikkelen. U buigt uw elleboog dan ook niet in uw slaap.
    • Relatieve rust, zo nodig door (nacht) spalk of brace: voorkomen dat elleboog langdurig en maximaal gebogen wordt. Zie  'hulpmiddelen' op deze site en kijk bij 'ondersteuning'
  • Ontspannen / pijn dempen door
    • Losmaakoefeningen, zie verder
    • Massage, zie 'oefeningen divers' op deze site en kijk bij 'massage/ regio elleboog'
    • Warmtepakking op onderarmspieren of koudepakking thv cubitale tunnel.  Zie 'hulpmiddelen' op deze site, kijk bij 'spieren' en zie onder afbeelding van 'bol.com' bij 'coldpack/hotpack'.
    • 9200000074651087
  • Bij operatie
    • Volg protocol specialist.
    • Eerste 3 dagen na operatie
      • Draag overdag een mitella
      • Beweeg regelmatig de vingers (strekken en buigen)
      • Leg arm in nacht op een kussen
      • Tijdens het douchen mitella afdoen
    • Na 3 dagen de hand en arm weer voorzichtig in toenemende mate onbelast gebruiken.
    • Na twee weken arm weer normaal gebruiken.     

Neem met de fysiotherapeut door welke adviezen voor u zinvol zijn                       

SAM 3956

  • Punten die van belang zijn bij deze klacht
    • Losmaakoefeningen algemeen bij pijn en/of stijfheid. Voorkom maximale buiging en langdurige buiging elleboog.
    • Losmaakoefeningen voor de ulnariszenuw (zie aanvullende informatie 2.2)
    • Krachtoefeningen voor handspieren
    • Losmaken bindweefselplaten thv ulnariszenuw
  • Voor algemene adviezen tav oefeningen en extra oefeningen bij deze klacht, zie  'adviezen en oefeningen voor elleboog en onderarm’.
  • Neem met de fysiotherapeut door welke activiteit/sport u het beste weer kan doen. Rustig opbouwen van dagelijkse activiteiten (afwassen, stofzuigen, deur openen, tas dragen....) is belangrijkste oefening (= functioneel trainen).

  • De fysiotherapeut kan (als zowel de fysiotherapeut en de patiënt er achter staan!) een opname maken van de oefeningen die voor u van belang zijn (met telefoon van fysiotherapeut en mailen of met telefoon/ ipad van patiënt), zodat u thuis dit terug kan zien)

SAM 3937

De fysiotherapeut geeft aan welke adviezen en oefeningen voor u zinvol zijn. 

  1. Websites
    1. De elleboog: inklemming nervus ulnaris thv elleboog
    2. Kiesbeter.nl:  beknelling van de ellboogzenuw
    3. Zie ook op deze site: Zenuwklacht
  2. Onderbouwing
    1. Onderzoek en behandeling van elleboog en onderarm, H6 (Geleidelijk ontstane paresthesieën ter hoogte van de hypothenar bij een 26-jarige man) en H6a (compressieneuropathie van de n. ulnaris). K. van Nugteren, D. Winkel
    2. Google scholar: cubitaal tunnelsyndroom
    3. Anatomie elleboog
      1. eOrthopod (taal: engels): Anatomy elbow (filmpje) / 3D anatomie elbow (filmpje) 
      2. Anatomy lyon: pro- en suppinatie elleboog / de elleboog 1 / de elleboog 2 / de radius / de ulna / de brachialisspier / bicepsspier / tricepsspier  / spieren die pronatie uitvoeren / compartimenten arm
      3. Startpuntradiologie.nl: elleboog
      4. Know it anatomie, video's: Bänder des Ellbogengelenks / aufbau des Ellbogengelenks / bewegungsausmaß Ellbogengelenk / verletzungen Ellbogen
    4. Diagnose stellen / volgen herstel

      1. Meetinstrumenten in de zorg: Elbow Function Assesment

      2. Physiotutors, video's: Elleboogonderzoek
    5. NtvG
      1. 1 t/m 10 van 118 zoekresultaten voor 'n. ulnaris'
      2. Prikkelingen in de handen (1999). De anamnese betreffende tintelingen in de hand(en) dient naar mijn opvatting daarom te worden uitgebreid tot beide genoemde syndromen, waarbij in het bijzonder aandacht moet worden geschonken aan het enkel- of dubbelzijdig optreden van deze klachten, alsmede aan het tijdstip en de houding bij provocatie ervan en aan beroepsmatige compressie bij de pols.
      3. Pijn bij het buigen van de ellebogen (2018). Diagnose: Bilaterale luxatie van de N. ulnaris.
      4. Glucocorticoïdinjectie geen effect bij N-ulnarisneuropathie (2015). Consequenties voor de praktijk
        Dit onderzoek laat zien dat niet iedere patiënt met 'entrapment'-neuropathie, effectief met een glucocorticoïdinjectie kan worden behandeld.
      5. Echografie van de N. ulnaris (2004).
      6. Misinterpretatie van zenuwletsels aan hand en onderarm ten gevolge van variaties in de motorische innervatie (2001).conclusie
        Variaties in de motorische zenuwvoorziening van de hand, met name een anastomose tussen de N. medianus en N. ulnaris in de onderarm (Martin-Gruber-anastomose) of de hand (Riche-Cannieu-anastomose), komen frequent voor. Bij een zenuwletsel en een dergelijke variatie wijkt de motorische uitval af van het ‘klassieke’ patroon. Een dergelijke variatie in innervatie kan men vinden door naast het sensibiliteitsonderzoek tevens zorgvuldig een motorischefunctietest van de intrinsieke handmusculatuur te verrichten. Alleen EMG-onderzoek kan de variatie bevestigen. Vroege herkenning van de Martin-Gruber- of Riche-Cannieu-anastomose is van belang opdat de ernst van de laesie niet onderschat wordt en er tijdig met adequate behandeling kan worden begonnen. Tijdens controle na herstel van een zenuwletsel zal een variatie in motorische functie beter worden begrepen indien men op de hoogte is van deze anastomosen.
      7. Richtlijnen
        1. Multidisciplinaire richtlijn aspecifieke Klachten Arm, Nek en/of Schouders // Cubitaal-tunnel syndroom (elleboog), blz 38 en blz 41
  3. Bij twijfel diagnose denken aan
    1. Gyon kanaal syndroom. Bij Gyon kanaal stenose treden de gevoelsstoornissen gewoonlijk alleen op in de huid van de pink en de pink zijde van de ringvinger
    2. Golfarm

Neem met de fysiotherapeut door welke informatie voor u zinvol is