• Andere benaming:  of verzwikking Sterno Claviculaire (SC) gewricht of SC ontwrichting of SC letsel

• Anatomie

  • De schoudergordel wordt gevormd door de bovenarm (humerus), het schouderblad (scapula) en het sleutelbeen (clavicula). Deze botdelen vormen de volgende gewrichten: het schoudergewricht, het AC gewricht en het SC gewricht.
  • Het schoudergewricht is samengesteld uit de kop van de bovenarm (caput humerale), de kom van het schouderblad (cavitas glenoidale) en de kraakbeenring om de kom (labrum). Om de uiteinden van de botten zit kraakbeen en rond het gewricht zit het gewrichtskapsel. Binnen het kapsel zit gewrichtsvocht. Langs  het schouder gewricht lopen banden, zenuwen en spieren (en pezen van spieren), met daartussen een slijmbeurs.
  • Het AC gewricht wordt gevormd door het buitenste uiteinde van het sleutelbeen (clavicula) en het dak van het schouderblad (acromion). Rond het AC gewricht lopen bandjes, lopen er spieren en ligt het gewrichtskapsel met gewrichtsvocht. In het AC gewricht zit een discus (of meniscus).
  • Het Sacro Claviculaire (SC) gewricht wordt gevormd door het binnenste uiteinde van het sleutelbeen en het borstbeen.
  • Zie afbeeldingen google: Anatomie schouder.  Neem met de fysiotherapeut door welke afbeeldingen voor u relevant zijn.
  • Zie aanvullende informatie 2.1.
  • Zie video op website 'Blausen': anatomie van het schoudergewricht en zie onder afbeelding uit video

• Mogelijke structuren die aangedaan zijn: kapsel, banden, bot en discus
• Luxatie kan onderverdeeld worden in
  • Graad 1: Lichte over rekking van de banden, er zijn dan enkele vezels van de band ingescheurd
  • Graad 2: Het letsel is ernstiger, de band is volledig afgescheurd
  • Graad 3: Meerdere banden zijn afgescheurd
• Luxatie thv SC gewricht komt maar weinig voor
• Blessures aan banden en kraakbeen vragen vaak om lang herstel
• Sporten waar deze blessure voorkomt: motorcross / fietsen / judo
• Voor uitgebreide en algemene informatie tav een verzwikking, zie het onderwerp 'verzwikking' op deze site

Neem met de fysiotherapeut door welke informatie voor u zinvol is

• Val op schouder of arm
• Klap of druk op sleutelbeen

Neem de oorzaak van uw klachten met de fysiotherapeut door

• Pijn 
  • Bij druk op SC gewricht
  • Bij het liggen op de aangedane schouder
  • Bij beweging arm naar tegenoverliggende schouder en/of pijn bij heffen arm en/of pijn bij achterwaartse bewegingen
• Zwelling rond SC gewricht
• Gevoel van instabiliteit
• Bloeduitstorting (doordat kleine bloedvaatjes kapot gegaan zijn) rond of onder het betreffende gewricht
• Kortademigheid, tintelingen, slikstoornissen

Neem de verschijnselen die bij u aanwezig zijn met de fysiotherapeut door

• Fysiotherapeut
  • De eigen fysiotherapeut geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen zinvol zijn, zie verder. Meestal zijn 4 - 6 behandelingen voldoende. Tijd is de belangrijkste factor bij herstel van de aangedane structuren. Fysiotherapie is van belang om de voorwaarden van het natuurlijke herstel te optimaliseren.
    • Eerste behandeling: diagnose stellen, uitleg klachtenbeeld, informatie over behandelplan en als er nog tijd is aantal adviezen oefeningen
    • Tweede behandeling: Oefeningen en adviezen doornemen (e.v.t een opname hiervan maken die thuis bekeken kan worden)
    • Behandeling 3: Oefeningen doornemen en kijken of ze goed uitgevoerd worden
    • Behandeling 4 enige tijd na behandeling 3: evalueren stand van zaken.
    • Zo nodig nog 2 (of meer) behandelingen plannen. Eea is afhankelijk van uitgebreidheid blessure, het herstel, het oppakken adviezen en oefeningen en de  'bewegingsangst'
• Huisarts
  • Medicatie: Pijndemper / ontstekingsremmer
  • Doorverwijzen: fysiotherapeut, orthopeed als verzwikkingen blijven plaatsvinden ondanks adviezen en oefeningen
• Specialist (orthopeed) bij uitgebreide inscheuring banden, botbreuk  
  • Onderzoek: CT scan. Zie ook startpuntradiologie.nl: schouder
  • Operatie: repositie sleutelbeen

Neem met de fysiotherapeut door welke hulpverleners een aanvulling kunnen zijn op de behandeling

• Algemeen
  • Arm ongeveer een week in mitella / draagband. Zie 'hulpmiddelen' op deze site en kijk bij 'arm'. Zie bol.com: schouderbrace en  mitella
  • Eerste 2 weken na blessure bewegen binnen pijngrens
  • Week 3 na blessure bewegingen opbouwen naar uiterste bewegingen 
  • Schouder en nek in beweging houden, maar voorkom overbelasting
  • Maak gebruik van een krukje of trapje bij bewegingen boven de 90 graden 
  • Het dragen van zwaardere lasten moet 6 weken vermeden worden.
• Ontspannen / pijndempen
  • Zelfmassage, zie 'oefeningen divers' en kijk bij massage/schouder%2Barm. Neem dit door met de eigen fysiotherapeut zodat die kan aangeven welke technieken voor u zinvol zijn, met welke intensiteit u het kan doen en waar u op moet letten. Zie massage wat u zelf kan doen: video massage nek en schouder. Zie bol.com: massage apparaten ( foamrol ) //  massageolie
  • Losmaakoefeningen, zie verder bij oefeningen
  • Ontspannen slaaphouding voor schouder: zijlig op niet aangedane schouder en aangedane arm op kussen. Zie video op website 'rehab my patient'
  • Warmtepakking op nek- en schouderspieren (met fysiotherapeut doornemen waar en wanneer). Zie bol.com: hot/coldpack
  • Koude pakking op het SC gewricht (tien minuten, doekje tussen pakking en huid, twintig minuten tussen elke koudebehandeling). Belangrijkste doel van de koude is pijndemping (ook dus mogelijk om bij veel pijn gedurende de dagen na de verzwikking toe te passen). Zie website 'rehab my patient': koudepakking op schouder (nu op SC gewricht leggen). Zie bol.com: hot/coldpack
    • 
• Mogelijk protocol bij operatie
  • Volg het protocol van de specialist.
  • 2 tot 3 weken arm in een mitella/draagband en pendeloefeningen doen om het schoudergewricht soepel te houden.
  • Na 3 weken dagelijkse activiteiten hervatten.     
• Sporten / bewegen
  • Bij sporten waar een val op de schouder kan voorkomen (paardrijden, wielrennen): leren hoe je het beste kan vallen (doornemen met uw trainer of fysiotherapeut).
  • Sporten eventueel na 3 maanden. Eea afhankelijk van soort sport, niveau waarop sport gedaan wordt en uitgebreidheid klachten
  • Kijk samen met de fysiotherapeut welke activiteit nog mogelijk is
    • Fitness thuis. Zie bol.com: stoelfiets // hometrainer // airwalker // roeitrainer // crosstrainer  // loopband
    • Virtueel bewegen. Zie bol.com: virtuele wandelingen // virtuele fietstochten // Wii // wii sports // wii tennis // wii dansen // wii fit

Neem met de fysiotherapeut door welke hulpverleners een aanvulling kunnen zijn op de behandeling

• Punten die van belang zijn bij deze klacht
  

  • Volg altijd het protocol van de eigen specialist / fysiotherapeut

  • Starten met oefeningen onder de 90 graden bij veel pijn. Zie video’s op website ‘rehab my patient’: Oefeningen onder de 90 graden
  • Houdings- en gewrichtsoefeningen om schouder te stabiliseren in positie die minste klachten geeft. 
  
  
  • Losmaakoefeningen: ontspannen spieren rond de schouder en het schoudergewricht. Kleine bewegingen ivm verzwikkingsgevaar!
  • Rekoefeningen doen als sprake is van verkorte spieren na periode herstel
  • Krachtoefeningen en stabiliteitsoefeningen rustig opbouwen. Maak zo nodig gebruik van hulpmiddelen, zie bol.com: Oefenmat // gewicht om pols // elastische banden // dumbels // balletje // putty // handknijper
  • Sport/ werkspecifiekeoefeningen

1. Websites      
   1. Schoudernetwerken
      1. instabiliteit
      2. regionale schouderproblematiek
   2. Zie ook op deze site de onderwerpen: Verzwikking
2. Onderbouwing voor patiënt en fysiotherapeut
   1. Anatomie
      1. Anatomy Lyon: nek / de schouder /  schoudergordel / acromioclaviculaire gewricht / sterno claviculaire gewricht / borstbeen / schouderblad / bovenarm / sleutelbeen / borstkast /  bewegingen van het schouderblad /  rotatorcuff / beweging bovenarm naar achteren / beweging bovenarm naar voren / beweging bovenarm zijwaarts / beweging bovenarm voor lichaam langs / slijmbeurs schouder / compartimenten van de arm / brachialisspier / bicepsspier / serratus anteriorspier / teres majorspier / pectoralis minorspier / tricepsspier / coracobrachialisspier 
      2. Orthopod.com: anatomie schouder
      3. Startpunt radiologie: schouder 
      4. Zie video’s op website 'know it anatomie': ‘schoudergordel' en 'bewegingen in schoudergordel' en 'spieren rond schoudergordel' en 'schouder blessures' (wordt Duits gesproken).

   2. Diagnose stellen / volgen herstel

      1. Zie 'Physiotutors',video's: Schouderonderzoek
      2. Meetinstrumenten in de zorg:
         1. Shoulder Disability Questionnaire (SDQ)
         2. Shoulder Pain and Disability Index (SPADI)
         3. Shoulder Rating Questionnaire (SRQ)
         4. Simple Shoulder Test (SST)
      3. Schoudernetwerk Nederland: Aandoeningen sleutelbeen (fractuur/luxatie)
   3. Google scholar: luxatie SC gewricht
   4. NtvG
      1. Een man met een pijnlijke rechter schouder (2018).Diagnose: Posterieure sternoclaviculaire luxatie.

      2. Posterieure sternoclaviculaire luxatie (2013).  Leerpunten:

         1. Posterieure sternoclaviculaire luxatie is een zeldzame doch potentieel gevaarlijke aandoening.

         2. Door nauwkeurig naleven van ATLS-protocollen kan een luxatie mogelijk eerder worden opgespoord.

         3. Bij het vermoeden van een sternoclaviculaire luxatie moet men bij voorkeur een CT-scan laten maken.

         4. Gesloten of open repositie van de clavicula dient onder gecontroleerde omstandigheden plaats te vinden, bij voorkeur in een operatiekamer, mede vanwege de kans op schade aan nabijgelegen vaten.

      3. Een man zonder contour van de rechter clavicula (2006).Diagnose: Posterieure sternoclaviculaire dislocatie.

      4. Sternoclaviculaire luxatie (1994). Conclusie: In het acute stadium van een traumatische sternoclaviculaire luxatie naar voren of naar achteren is het in eerste instantie aan te bevelen een conservatief beleid te voeren in de vorm van gesloten repositie onder narcose en immobilisatie. Bij een niet te reponeren of recidiverend, naar achter luxerend sternoclaviculair gewricht, dient men onmiddellijk operatieve repositie en stabilisatie te verrichten.

         Bij posttraumatische chronische of recidiverende luxatie van het sternoclaviculaire gewricht of bij chronische of recidiverende luxatie op basis van een constitutionele laxiteit van het kapsel zijn de intensiteit van de klachten en de vraag of de patiënt in staat is zijn normale werkzaamheden uit te voeren, bepalend voor de vraag of operatief ingrijpen geïndiceerd is. Een van de mogelijkheden bij dergelijke symptomatische chronische of recidiverende luxaties is een ligamentaire reconstructie met behulp van de M. palmaris longus-pees.

         Resectie van het mediale deel van de clavicula dient naar onze mening niet meer verricht te worden, gezien de slechte resultaten bij met name patiënten met een zwaar beroep of bij actieve sporters.

   5. Oefeningen
      1. Sportspecifiekeoefeningen 
         • Bij sporten, sportspecifiek oefenprogramma maken: opbouwen in snelheid bewegingen en in zwaarte. Zware bovenhandse sportactiviteiten kunnen een een risico blijven. Neem uitgevoerde techniek zo nodig door met trainer of fysiotherapeut.
         • Oefenprogramma van fysiothetapeut ondersteunen met enkele keren in de week trainen in een fitnesscentrum
         • Juiste techniek: bijvoorbeeld bij gooien, smashen en zwemmen. De techniek moet erop gericht zijn de uiterste grens van de belastbaarheid te vermijden. In sommige gevallen kan dit ten koste gaan van de geleverde prestatie
         • Mogelijk opbouw
           • Het ‘droog’ trainen: werpbeweging zonder racket of bal, eerst voorzichtig in ‘slow motion’ en later, als het goed gaat, sneller. De uitvoering mag geen pijn doen.
           • Het maken van een ‘ingooi’ met een bal zoals dit bij voetballen wordt gedaan, de ellebogen zijn daarbij naar voren gericht. Omdat beide handen de bal vasthouden wordt de worp boven het hoofd uitgevoerd.
           • Het gooien van een bal (of balletje) met één hand terwijl ook de andere hand de bal aanraakt tijdens de worp. De gooiende hand wordt hiermee gedwongen dicht bij het hoofd te blijven zodat de lastarm niet te groot wordt.
           • Tennisballetjes gooien tegen een muur, steeds lettend op de juiste techniek.
           • Uiteindelijk meer sportspecifiek trainen, indien van toepassing, met een racket. Men mag daarbij pas voluit gaan als men zonder enig probleem een tijdje rustig kan overgooien of -slaan. Heel geleidelijk de belasting op te voeren

Neem met de fysiotherapeut door welke informatie voor u zinvol is