Bot: Botbreuk pols

Onderstaande uitwerking is een aanvulling op de fysiotherapeutische behandeling: de fysiotherapeut (online of in de praktijk) geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen voor u van belang zijn. 

SAM 4672

  • Zie boven afbeelding: linker hand, links handrug en rechts handpalm. In geel: onderste deel onderarm en handwortelbeentjes waar botbreuk kan zitten.

In het kort 

  • Andere benaming: Pols fractuur
  • Met de pols wordt bedoeld: 2 rijen van handwortelbeentjes en onderarm thv de pols. Zie boven afbeelding
  • Een polsbotbreuk kan ontstaan door krachten van buitenaf of spontaan door een ziekte (bv osteoporose).
  • U heeft pijn, zwelling en kan de pols niet bewegen
  • Met behulp van gips of door een operatie moet het gebroken bot herstellen.
  • Bij een botbreuk wordt vanuit de botuiteindennieuw botweefsel gevormd.
  • Dit proces duurt ongeveer 6-8 weken
  • De fysiotherapeut kan door uitleg, adviezen en oefeningen het herstel ondersteunen
  • Na herstel van een botbreuk kan er nog maanden sprake zijn van  periodes van zwelling, pijn en verminderde functie.

  • Andere benaming: gebroken pols of fractuur pols of polsbreuk of breuk pols of distale radiusfractuur of reversed collis fractuur of radius halsfractuur of pouteau collis fractuur
  • Anatomie
    • Met pols wordt hier bedoeld
      • Onderarm boven de pols (spaakbeen en de ellepijp)
      • 8 handwortelbeentjes die liggen in 2 rijen:
        • 1 rij die tegen de onderarm aanligt. Bij botbreuk scaphoideum botje, zie verder op deze site 'botbreuk scapoideum'
        • 1 rij die tegen de hand aanligt
      • 22 pezen: lopen langs botjes
      • 26 bandjes: verbindenbotjes met elkaar
    • Zie video website 'schooltv': geraamte arm 
    • Zie video op website 'Anatomy Lyon': Bewegingen pols en onderarm
    • Zie google afbeeldingen: anatomie pols. Neem met de fysiotherapeut door welke afbeeldingen en video's voor u relevant zijn. 
    • Zie aanvullende informatie 2.6
  • Een botbreuk is een onderbreking van het bot. Na de botbreuk moeten de breukvlakken weer goed tegenover elkaar staan. Zo nodig gebeurt dit door tractie. Vanuit de botuiteinden wordt nieuw botweefsel gevormd. Dit proces duurt ongeveer 6 weken ( e.e.a. is afhankelijk van de leeftijd, de conditie en het soort breuk).
    • Als er geen belangrijke verplaatsing van de botstukken is, dan wordt alleen een gipsspalk aangelegd
    • Indien de botstukken te veel verplaatst zijn, dan moet het bot worden “gezet”
    • Na het zetten van het bot wordt een gipsspalk aangelegd en wordt een röntgenfoto gemaakt om te controleren of de juiste stand is bereikt.
    • Als een juiste stand niet wordt bereikt kan soms een operatie nodig zijn.
  • Nadeel van gips is dat gewrichten ook 6 weken vastgezet worden.
  • Complicaties na polsbreuk: bewegingsbeperkingen in hand (soms maanden / jaren aanwezig!), peesirritaties, verkeerd vastgroeien botjes, verstoring vegetatieve systeem (zie Complex Regionaal Pijn Syndroom op deze site)
  • Elke breuk is verschillend, dus volg de richtlijn van de eigen specialist
  • Voor algemene informatie tav botbreuk, zie het onderwerp 'botbreuk' op deze site

Neem met de fysiotherapeut door welke informatie voor u zinvol is

  • Spontaan: stress fractuur (o.a mogelijk bij osteoporose).
  • Trauma: klap op pols / val op hand

Neem de oorzaak van uw klachten met de fysiotherapeut door

  • Pijn
  • Onvermogen bewegen hand en onderarm 
  • Zwelling
  • Soms abnormale stand

Neem de verschijnselen die bij u aanwezig zijn met de fysiotherapeut door

  • Fysiotherapeut / handfysiotherapeut
    • De eigen fysiotherapeut geeft aan welke informatie, adviezen en oefeningen zinvol zijn, zie verder. Meestal zijn 2-4 behandelingen voldoende. Tijd is de belangrijkste factor bij herstel bot. Fysiotherapie is van belang om de voorwaarden van het natuurlijke herstel te optimaliseren.
      • Eerste behandeling: uitleg klachtenbeeld, informatie over behandelplan en eerste adviezen oefeningen
      • Tweede behandeling: Oefeningen en adviezen doornemen (e.v.t een opname hiervan maken die thuis bekeken kan worden)
      • Behandeling 3: Oefeningen doornemen en kijken of ze goed uitgevoerd worden
      • Behandeling 4 enige tijd na behandeling 3: evalueren stand van zaken.
      • Zo nodig nog 2 (of meer) behandelingen plannen. Eea is afhankelijk van uitgebreidheid blessure, het herstel, het oppakken van adviezen oefeningen en van de eventueel aanwezige 'bewegingsangst'
  • Huisarts
    • Medicatie: pijndemper 
    • Doorverwijzen: onderzoek (röntgen) / (hand)fysiotherapeut
  • Specialist, orthopeed
    • Onderzoek: op röntgen is botbreuk niet altijd te zien, bij twijfel MRI of bot scan maken. 
    • Controle afspraken
    • Operatie
  • Gipsmeester

Neem met de fysiotherapeut door welke hulpverleners een aanvulling kunnen zijn op de behandeling

  • Algemeen
    • Volg richtlijn van de eigen specialist.
    • Een draagdoek (mitella) voor eerste weken. Zie 'hulpmiddelen' op deze site en kijk bij 'ondersteuning/ arm'. Zie onder afbeelding van 'bol.com' bij 'mitella'.
      • 9200000065216045
      • Door draagdoek rust geven aan pols
      • Zwelling verminderen doordat pols hoger ligt in draagdoek
      • Draagdoek kan 's nachts af: arm op een kussen leggen. 
      • Na 1 of 2 weken vaak niet meer nodig: minder zwelling 
    • Doe in de weken van botaanmaak (ongeveer 6-8 weken) en daarna oefeningen 
    • Neem met de orthopeed door wanneer autorijden weer mogelijk is en mag (ivm verzekering)
    • Het is van belang na herstel bot, de belasting rustig op te bouwen! Signalen van te veel belasting: zwelling rond gewricht, gewricht voelt warm aan, spierpijn. 
    • Het duurt vaak lang (enkele maanden) voordat de gewrichten en de spieren grenzend aan de breuk het oude belastingsniveau weer bereikt hebben. 
    • Ontspannen / pijn verminderen
      • Losmaakoefeningen vaak en kort doen, zie verder bij oefeningen
        • Span regelmatig (ieder uur een paar minuten) de spieren van de arm / hand aan.
      • Koude pakking op het vinger of duimgewricht (tien minuten, doekje tussen pakking en huid, twintig minuten tussen elke koudebehandeling). Zie 'hulpmiddelen' op deze site en kijk bij 'spieren'. Zie ook onder afbeelding van 'bol.com' bij 'coldpack'.
    • Bewegen, sporten en werken

      • Niet met medicatie / pijndempers sporten of belastend werk doen
      • Als de eigen sport / werk niet meer uitgeoefend kan worden, zoek dan naar alternatieven
      • Onderzoeken sportmateriaal, sportomstandigheden, trainingsbelasting (frequentie, duur en intensiteit aanpassen) en techniek.
  • Bij gips / brace
    • Meestal 3-6 weken gips (e.e.a is afhankelijk van soort breuk). Bij kinderen meestal 1-2 weken
    • Het duurt 48 uur voordat het gips zijn maximale sterkte heeft gekregen. Tijdens deze periode moet u erg voorzichtig zijn  met het gips.
    • Het gipsverband mag niet nat worden. De huid blijft dan te lang vochtig, waardoor er jeuk ontstaat en de huid kapot gaat. Voor het douchen kan een douchehoes gebruikt worden (te koop bij apotheek of thuiszorgwinkel.
    • Ga niet met een voorwerp onder het gips krabben. Hierdoor kunnen wondjes ontstaan en infecties.
    • Houd de onderarm hoog dmv een mitella. Gedurende de nacht kunt u de mitella afdoen en de arm op een kussen leggen.
    • Tijdens de hele gipsperiode geen ringen dragen aan aangedane hand.
    • Contact opnemen met de gipskamer of afdeling spoedeisende hulp:
      • Als de hand dik wordt, tintelt, klopt, wit of blauw wordt en er binnen enkele uren na het hoog houden geen verbetering optreedt.
      • Als het gips gebroken is.
  • Bij een operatie
    • Volg de richtlijn van de specialist. 

Neem met de fysiotherapeut door welke adviezen voor u zinvol zijn

SAM 4781

  • Punten die van belang zijn bij een pols botbreuk
    • Houdingsoefening om pols in neutrale positie te brengen die minste overbelasting geeft
    • Losmaakoefeningen bij pijn en stijfheid
    • Krachtoefeningen en stabilisatieoefeningen
      • Haltertraining, trainen met elastische banden en vormen van ‘trekken’ en ‘hangen’ brengen minder compressie in de pols met zich mee:  versterken spieren en op lange termijn ook het kapselbandapparaat (zie aanvullende informatie)
      • Krachtoefening voor spieren rond pols heeft beperkingen omdat er rond de pols geen spieren zijn die de functie van kapselbandstructuren kunnen overnemen (zie aanvullende informatie)
      • Opvoeren belasten van de pols met kracht pas toegestaan als de breuk al enigszins is vastgegroeid. De Röntgenfoto's en de eventuele pijnklachten geven een indicatie wanneer de oefeningen verzwaard kunnen worden.
    • Sport- en werkspecifiekeoefeningen

SAM 3940 2

  • De fysiotherapeut kan (als zowel de fysiotherapeut en de patiënt er achter staan!) een opname maken van de oefeningen die voor u van belang zijn (met telefoon van fysiotherapeut en mailen of met telefoon/ ipad van patiënt), zodat u thuis dit terug kan zien)

De fysiotherapeut geeft aan welke adviezen en oefening voor u zinvol zijn.

  1. Websites   
    1. Hand en polscentrum: gebroken pols
    2. Xpertclinic: gebroken pols / malunion radius
    3. Nederlandse vereniging voor traumachirurgie subvereniging van de nederlandse vereniging voor heelkunde: gebroken pols bij volwassenen en kinderen
    4. Kiesbeter.nl: gebroken pols
    5. Medicinfo: Gebroken elleboog en onderarm
    6. Keuzehulp // gebroken pols thv onderarm
    7. Zie ook op deze site: botbreuk / osteoporose / botbreuk scapoideum
  2. Onderbouwing
    1. Boek: Onderzoek en behandeling van de hand H8 (hevige pijn in de rechterpols bij een 28-jarige vrouw, die met golfen in de grond had geslagen), Koos van Nugteren en Dos Winkel, 2006 (botbreuk hamulus ossis hamati)
      1. Fysiotherapie wordt niet standaard aanbevolen na een distale radius fractuur bij volwassenen, indien de patiënt goede aanwijzingen en informatie ten aanzien van revalidatie van de behandelend arts krijgt.
    2. Google scholar: fractuur pols
    3. Coping is belangrijker dan het soort breuk voor het herstel na een gebroken pols (2016)
    4. Anatomie
    5. Diagnose stellen / volgen herstel

      1. Meetinstrumenten in de zorg:

        1. PRWE: Veel gebruikt bij fracturen

        2. DASH: Veel gebruikt bij artrose en fracturen

        3. Hand en polsrevalidatie Nederland: Meetinstrumenten voor hand en pols

      2. Physiotutors, vido's:

        1. Carpale instabiliteit

        2. Pols- en hand onderzoek

    6. Physicaltherapyvideo: 10 best hand, wrist, forearm strengthening exercises at home.

    7. NtvG:
      1. Wat te doen bij een distale radiusfractuur? (2014). Onderzoeksvraag: Kan een patiënt met een naar dorsaal gedisloceerde distale radiusfractuur beter worden behandeld met percutane Kirschner-draden of met open repositie met volaire plaatosteosynthese? Deze trial liet geen verschil zien tussen beide behandelingen. Het zou kunnen dat de veelvuldige gipsbehandeling van de patiënten die plaatosteosynthese ondergingen een co-interventie is. In Nederland wordt plaatosteosynthese meestal oefenstabiel geacht en wellicht is er dan op de korte termijn postoperatief wel een betere functionele uitkomst te verwachten. Voor de minder complexe fracturen zijn Kirschner-draden een goede en kosteneffectieve behandeling. Deze studie geeft door selectiebias geen uitsluitsel over de beste behandeling van patiënten met de meest complexe fracturen
      2. Pijn aan de pols na een radiuskopfractuur door bijkomende scheuring van de membrana interossea (laesie van Essex-Lopresti) (2007). Conclusie: De essex-lopresti-laesie is een zeldzaam letsel, dat men moet overwegen bij een radiuskopfractuur en een axiaal inwerkend trauma op de onderarm. Door in de acute fase gerichte behandeling in te stellen kan men de functie van de pols en de elleboog gunstig beïnvloeden.
    8. Oefeningen
      1. Zie website 'fysiotherapie Douma':  Oefeningen bij een pols botbreuk
      2. Website 'xpertclinic'
      3. Website 'hand&polstherapiecentrum

Neem met de fysiotherapeut door welke informatie voor u zinvol is